Οι συνταγές της... πείνας

Η συγγραφέας Ελένη Νικολαΐδου, μέσα από συνταγές που εντόπισε σε εφημερίδες της Κατοχής παρουσιάζει μια άλλη, διαφορετική καθημερινότητα των ανθρώπων την περίοδο της κατοχής, στην Αθήνα, στο βιβλίο της “Οι συνταγές της... πείνας”. Σε περίοδο κρίσης, οι ξεχασμένες συνταγές της Νικολαΐδου ίσως αποτελούν μια λύση, άλλωστε και η ίδια αναρωτιέται: πόσο σίγουροι είμαστε ότι δεν θα χρειαστεί να ανασύρουμε από το χρονοντούλαπο τις Συνταγές της Κατοχής. Ας το απολαύσουμε και ας πάρουμε μια πρόγευση από την εισαγωγή του βιβλίου.

«Η ανεργία στις μέρες μας έχει απογειωθεί. Οι μισθοί ψαλιδίζονται μήνα με το μήνα ενώ ταυτόχρονα η ακρίβεια γιγαντώνεται. Όλα αυτά φέρνουν στο νου, μεταξύ σοβαρού και αστείου, τις συνθήκες ζωής αλλά και τους εφευρετικότατους τρόπους επιβίωσης κατά την περίοδο της Κατοχής. Ένας από τους πιο χαρακτηριστικούς δείκτες βιοτικού επιπέδου για κάθε περίοδο είναι σίγουρα το διαιτολόγιο. Τι έτρωγε ο κόσμος τότε; Πόσο κοντά είμαστε στο να αναπροσαρμόσουμε το σημερινό μας διαιτολόγιο σε κάτι παρόμοιο με εκείνο των δύσκολων χρόνων;
Πριν από 60 περίπου, κατά την περίοδο της Κατοχής, στις ημερήσιες εφημερίδες είχαν καθιερωθεί μόνιμες στήλες με «οδηγίες επιβίωσης» που περιελάμβαναν πρακτικές συμβουλές και διαιτολογία. Χαρακτηριστικά δείγματα αυτών των οδηγιών το «πώς δεν θα έχετε απώλειες τροφών στο μαγείρεμα» ή «τα ψίχουλα και πώς να τα μαζέψετε», «πώς να κάνετε τα σέσκουλα... σούπα», «πώς γίνονται οι βλητοκεφτέδες, τα χόρτα...φούρνου και φυσικά η μουσταλευριά ...χωρίς μούστο».
Σε αυτό το βιβλίο παρουσιάζεται με ακρίβεια η ζωή στην Αθήνα κατά την περίοδο της Κατοχής. Η έρευνα έγινε στις καθημερινές εφημερίδες «Αθηναϊκά Νέα», «Καθημερινή» και «Βραδυνή». Μέσα στις σελίδες τους απεικονίζονται ανάγλυφα η πόλη της Αθήνας και οι κάτοικοί της. Ο μεγάλος λιμός, η απόλυτη εξαθλίωση της ανθρώπινης αξιοπρέπειας από τις κατοχικές δυνάμεις, η τρομοκρατία και η στέρηση της ελευθερίας οδήγησαν τους Αθηναίους σε ευρηματικές μεθόδους επιβίωσης. Οι δημοσιογράφοι πεσμένοι από τις εξαθλιωμένες συνθήκες διαβίωσης και τις τραγικές ανάγκες πολιτών καθιέρωσαν στήλες με «μαγειρική των περιστάσεων» μέσα από τις προτάσεις των «διαιτολόγων» της εποχής, ανάμεσα στους οποίους διακρίνεται ο πασίγνωστος Νικόλας Τσελεμεντές.
Ο μεγάλος λιμός του χειμώνα του 1941-1942 που συνοδεύτηκε και από τις χαμηλότερες θερμοκρασίες που είχε γνωρίσει ποτέ εκείνη η γενιά, έκανε τους Αθηναίους να επινοήσουν διάφορους τρόπους διατροφής που σε μια άλλη συγκυρία ούτε που θα τους σκέφτονταν. Η ονομασία που τους είχαν δώσει, εξίσου ευρηματική: πολεμικά εδέσματα. Για παράδειγμα το γάλα, όπου υπάρχει, στα γαλακτοπωλεία της εποχής σερβίρεται με αλάτι και όχι με ζάχαρη. Το ρυζόγαλο σερβίρεται φτιαγμένο με σταφιδίνη.
Σύμφωνα με τους ειδικούς πολιτικούς και οικονομικούς αναλυτές, σήμερα, είμαστε ακόμη στην αρχή της κρίσης και τα χειρότερα έπονται. Πόσο σίγουροι είμαστε ότι δε θα χρειαστεί να ανασύρουμε από το χρονοντούλαπο τις Συνταγές της Κατοχής;»
Σ.Κ.

Κολοκύθια βραστά με ντομάτα

Βράστε ανάλογα κολοκυθάκια, όπως για σαλάτα, σε αρκετά αλατισμένο νερό για να αλατίζονται καλά τα κολοκύθια, γιατί, όπως είναι γνωστό, το αλάτι δεν τα πιάνει ύστερα και δεν υπάρχει χειρότερο από ένα ανάλατο κολοκύθι. Εν τω μεταξύ κάντε και μια καλή σάλτσα ντομάτα ως εξής: βάλτε σε κατσαρόλα ή τηγάνι να ξανθίσει λίγο ψιλοκομμένο κρεμμύδι με λιγάκι λαδάκι ή λίπος και το σβήνετε με αρκετή αραιωμένη ντομάτα πελτέ και μερικές φρέσκες κομμένες ψιλές, αλάτι και 2-3 φύλλα δάφνης και λίγο νερό. Αφού βράσει για 15 με 20 λεπτά θα προσθέσετε για να πυκνωθεί μια κουταλιά αλεύρι ή κορνφλάουρ ή κάτι άλλο, διαλυμένο πρώτα σε κρύο νερό. Στο τέλος ρίχνετε και λίγο μαϊντανό ψιλοκομμένο και περιλούζετε τα στραγγισμένα κολοκύθια στην πιατέλα.