Κάτσε να σου πούμε τι θα σου κάνουν
1. Το Μεσοπρόθεσμο Πλαίσιο Δημοσιονομικής Στρατηγικής (ΜΠΔΣ) είναι κυριολεκτικά στον αέρα διότι κάθε δημοσιονομικός προγραμματισμός προϋποθέτει σαφή γνώση τόσο των βασικών στοιχείων του νέου δημόσιου δανεισμού (ύψος, διάρκεια αποπληρωμής, επιτόκιο) όσο και των δαπανών για την αποπληρωμή του παλαιού δανεισμού. Η γνώση αυτή σήμερα δεν είναι διαθέσιμη διότι:
(α) πρόκειται να γίνει επιμήκυνση αποπληρωμής και μείωση επιτοκίου για το δάνειο των 110 δισ. από την τρόικα
(β) πρόκειται να δοθεί νέο δάνειο από την τρόικα, οι όροι του οποίου δεν είναι ακόμη γνωστοί
(γ) το νέο δάνειο από την τρόικα ενδεχομένως θα συνοδεύεται και από αναδιάρθρωση των υφιστάμενων δανείων (εθελοντική διακράτηση ομολόγων)
2. Το ΜΣΔΠ είναι στον αέρα διότι επίσης στηρίζεται σε υπεραισιόδοξες παραδοχές,
(α) προϋποθέτει παγκόσμιο ετήσιο ρυθμό ανάπτυξης για την επόμενη πενταετία 4,6% (κατά μέσο όρο), από 5% το 2010, τη στιγμή που το υπέρογκο ύψος του δημόσιου δανεισμού σε ΕΕ, ΗΠΑ και Ιαπωνία προοιωνίζουν πολιτικές σκληρότατης λιτότητας που θα επιβραδύνουν τους ρυθμούς ανάπτυξης.
(β) για το 2011, η ανεργία στην Ελλάδα εκτιμάται στο 14,5% και η ύφεση στο 3,5%, όταν το Μάρτιο η ανεργία ήταν στο 16,2% και η ύφεση το πρώτο τρίμηνο στο 5,5% ενώ βάσει του ΜΣΔΠ επίκεινται πληθώρα υφεσιακών μέτρων (οριζόντιες περικοπές μισθών και συντάξεων, αυξήσεις έμμεσων φόρων κλπ) ύψους 6,5 δισ.
3. Το ΜΣΔΠ για τα έτη 2011 και 2012 δεν προβλέπει καμία απολύτως παρέμβαση για τον περιορισμό της εισφοροδιαφυγής. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι οι «εισφορές αλληλεγγύης» για την «καταπολέμηση της ανεργίας», όχι μόνο θα πάνε στις τσέπες εργοδοτών (αφού έτσι αντιλαμβάνεται η κυβέρνηση την «καταπολέμηση της ανεργίας») αλλά και ότι στην πραγματικότητα έχουμε να κάνουμε με «εισφορές αλληλεγγύης στην εισφοροδιαφυγή».
4. Η αύξηση της φορολογίας που προβλέπει το ΜΠΔΣ θα αφορά κυρίως τα χαμηλά και μεσαία εισοδήματα, αφήνοντας στο απυρόβλητο, για μια ακόμη φορά, σκανδαλώδεις φοροαπαλλαγές όπως: αυτές που οδηγούν σε φόρο για τον μεγαλύτερο εμπορικό στόλο του κόσμου σε μόλις 12 εκατ. ευρώ, αυτές που οδηγούν σε φόρο για τις ΑΕΑΑΠ των τραπεζών με συντελεστή μικρότερο από το 5%, αυτές που επιτρέπουν την αυτοτελή και χαμηλή φορολόγηση τόκων χρεογράφων και μερισμάτων κ.λπ.
(α) πρόκειται να γίνει επιμήκυνση αποπληρωμής και μείωση επιτοκίου για το δάνειο των 110 δισ. από την τρόικα
(β) πρόκειται να δοθεί νέο δάνειο από την τρόικα, οι όροι του οποίου δεν είναι ακόμη γνωστοί
(γ) το νέο δάνειο από την τρόικα ενδεχομένως θα συνοδεύεται και από αναδιάρθρωση των υφιστάμενων δανείων (εθελοντική διακράτηση ομολόγων)
2. Το ΜΣΔΠ είναι στον αέρα διότι επίσης στηρίζεται σε υπεραισιόδοξες παραδοχές,
(α) προϋποθέτει παγκόσμιο ετήσιο ρυθμό ανάπτυξης για την επόμενη πενταετία 4,6% (κατά μέσο όρο), από 5% το 2010, τη στιγμή που το υπέρογκο ύψος του δημόσιου δανεισμού σε ΕΕ, ΗΠΑ και Ιαπωνία προοιωνίζουν πολιτικές σκληρότατης λιτότητας που θα επιβραδύνουν τους ρυθμούς ανάπτυξης.
(β) για το 2011, η ανεργία στην Ελλάδα εκτιμάται στο 14,5% και η ύφεση στο 3,5%, όταν το Μάρτιο η ανεργία ήταν στο 16,2% και η ύφεση το πρώτο τρίμηνο στο 5,5% ενώ βάσει του ΜΣΔΠ επίκεινται πληθώρα υφεσιακών μέτρων (οριζόντιες περικοπές μισθών και συντάξεων, αυξήσεις έμμεσων φόρων κλπ) ύψους 6,5 δισ.
3. Το ΜΣΔΠ για τα έτη 2011 και 2012 δεν προβλέπει καμία απολύτως παρέμβαση για τον περιορισμό της εισφοροδιαφυγής. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι οι «εισφορές αλληλεγγύης» για την «καταπολέμηση της ανεργίας», όχι μόνο θα πάνε στις τσέπες εργοδοτών (αφού έτσι αντιλαμβάνεται η κυβέρνηση την «καταπολέμηση της ανεργίας») αλλά και ότι στην πραγματικότητα έχουμε να κάνουμε με «εισφορές αλληλεγγύης στην εισφοροδιαφυγή».
4. Η αύξηση της φορολογίας που προβλέπει το ΜΠΔΣ θα αφορά κυρίως τα χαμηλά και μεσαία εισοδήματα, αφήνοντας στο απυρόβλητο, για μια ακόμη φορά, σκανδαλώδεις φοροαπαλλαγές όπως: αυτές που οδηγούν σε φόρο για τον μεγαλύτερο εμπορικό στόλο του κόσμου σε μόλις 12 εκατ. ευρώ, αυτές που οδηγούν σε φόρο για τις ΑΕΑΑΠ των τραπεζών με συντελεστή μικρότερο από το 5%, αυτές που επιτρέπουν την αυτοτελή και χαμηλή φορολόγηση τόκων χρεογράφων και μερισμάτων κ.λπ.
Μακροοικονομικές προβλέψεις και πρόγραμμα ιδιωτικοποιήσεων
Εξέλιξη του ΑΕΠ
Με βάση το ΜΠΔΣ, η οικονομία προβλέπεται να εισέλθει εκ νέου σε τροχιά ανάκαμψης από το 2012, έπειτα από τρία έτη βαθιάς ύφεσης. Συγκεκριμένα, ο ρυθμός μεγέθυνσης της οικονομίας υπερβαίνει το 2% από το 2013 και έπειτα. Η ανάκαμψη της οικονομίας στηρίζεται αποκλειστικά στην αύξηση των εξαγωγών. Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι το 2012, ο ρυθμός μεταβολής των σημαντικότερων μεγεθών της ελληνικής οικονομίας διατηρεί αρνητικό πρόσημο (ιδιωτική κατανάλωση = -1.2%, συνολικές επενδύσεις = -2.2%, δημόσια κατανάλωση = -4.0%). Κινητήρια δηλαδή δύναμη της αναπτυξιακής διαδικασίας αποτελούν οι εξαγωγές, που αυξάνονται με ρυθμούς άνω του 6% από το 2012. Ωστόσο δεν υφίστανται σήμερα οι προϋποθέσεις τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό περιβάλλον της χώρας για μία ανάκαμψη μέσω των εξαγωγών.
«Μακροοικονομικοί κίνδυνοι»
Στο κείμενο επισημαίνονται μια σειρά μακροοικονομικοί κίνδυνοι που ενέχεται να επιβραδύνουν τους ρυθμούς οικονομικής μεγέθυνσης της ελληνικής οικονομίας (τιμές ενέργειας, αύξηση επιτοκίων ΕΚΤ, ανατίμηση ευρώ, διατήρηση ανεργίας σε υψηλά επίπεδα). Δεδομένου ότι οι περισσότεροι απ’ αυτούς τους κινδύνους συγκεντρώνουν ήδη πολλές πιθανότητες να εκπληρωθούν, δεν τίθεται αμφιβολία ότι θα αναγγελθούν νέα διορθωτικά μέτρα από την πλευρά των δαπανών. Όπως έχει επισημανθεί τόσο από τον ΟΟΣΑ όσο και από τον ίδιο τον Γ. Παπακωνσταντίνου, τα προγράμματα διαρθρωτικής και δημοσιονομικής προσαρμογής πραγματοποιούνται ως επί το πλείστον μέσω της συρρίκνωσης των δημοσίων δαπανών και όχι από την αύξηση των εσόδων. Στην κατεύθυνση αυτή, δεν πρέπει να θεωρηθεί διόλου τυχαίο ότι το Δ.Ν.Τ θέτει ως στρατηγικό στόχο την μείωση των δημόσιων δαπανών στο 30.5% του ΑΕΠ το 2020 από 41.7% το 2007 [ΙΜF, “Third Review under the stand-by arrangement – Staff report”, IMF Country Report No. 11/68, March 2011].
Ιδιωτικοποιήσεις και δημόσιο χρέος
Η υλοποίηση του προγράμματος ιδιωτικοποιήσεων και αξιοποίησης της δημόσιας περιουσίας θεωρείται μείζονος σημασίας για τους συντάκτες του Μεσοπρόθεσμου. Ειδικότερα, η υλοποίηση ιδιωτικοποιήσεων ύψους 50 δισ. ευρώ μέχρι το 2015 εκτιμάται ότι θα συμβάλει σε αποκλιμάκωση του δημόσιου χρέους κατά 20 ποσοστιαίες μονάδες (από 159.3% σε 139.5% το έτος 2015). Αξίζει να σημειωθεί ωστόσο, ότι βάσει μελετών διαπιστώνεται ότι ακόμα και εάν επαληθευτούν οι υπερβολικά αισιόδοξες προβλέψεις της τρόικας, η δυναμική του χρέους παραμένει ιδιαιτέρως αρνητική, σε πείσμα του κολοσσιαίου προγράμματος ιδιωτικοποιήσεων [http://yanisvaroufakis.eu/2011/06/02/saviour-of-last-resort-the-modest-proposal-as-the-eurozones-last-line-of-defence].
Συνεπώς, η επίπτωση του προγράμματος ιδιωτικοποιήσεων παραμένει εξαιρετικά αμφίβολη. Επίσης, όπως έχει παρατηρηθεί, τα οφέλη που προκύπτουν από την πώληση μιας δημόσιας επιχείρησης (όπως π.χ. η μείωση των τόκων που καταβάλλονται για την εξυπηρέτηση του δημόσιου χρέους) είναι μικρότερα από τα πλεονάσματα που παρήγαγε η επιχείρηση. Αυτό σημαίνει ότι ενώ φαινομενικά μειώνεται το ύψος του δημόσιου χρέους και οι σχετικοί τόκοι, το κράτος στερείται μια πηγή εσόδων ενώ συνεχίζει να υφίσταται ένα σημαντικό ποσοστό των τόκων που καλύπτονταν από τα εν λόγω πλεονάσματα.
Συνεπώς, η επίπτωση του προγράμματος ιδιωτικοποιήσεων παραμένει εξαιρετικά αμφίβολη. Επίσης, όπως έχει παρατηρηθεί, τα οφέλη που προκύπτουν από την πώληση μιας δημόσιας επιχείρησης (όπως π.χ. η μείωση των τόκων που καταβάλλονται για την εξυπηρέτηση του δημόσιου χρέους) είναι μικρότερα από τα πλεονάσματα που παρήγαγε η επιχείρηση. Αυτό σημαίνει ότι ενώ φαινομενικά μειώνεται το ύψος του δημόσιου χρέους και οι σχετικοί τόκοι, το κράτος στερείται μια πηγή εσόδων ενώ συνεχίζει να υφίσταται ένα σημαντικό ποσοστό των τόκων που καλύπτονταν από τα εν λόγω πλεονάσματα.
Παρατηρήσεις
Διάφορα δεδομένα του Μεσοπρόθεσμου Πλαισίου τείνουν να υποδείξουν ότι το εν λόγω πρόγραμμα ούτε εξασφαλίζει, ούτε επιδιώκει την εξασφάλιση της βιωσιμότητας του ελληνικού χρέους. Ξεχωρίζουν δύο βασικοί στόχοι:
• Η αποφυγή της αναδιάρθρωσης ώστε να μη θιχτεί η πιστοληπτική διαβάθμιση των χωρών του ευρώ (πιστωτικό προηγούμενο) και, παράλληλα, να αποκλειστεί ο κίνδυνος αποσταθεροποίησης του ευρωπαϊκού χρηματοπιστωτικού συστήματος.
• Η απόφαση χρηματοδότησης της ελληνικής οικονομίας για ένα μεγάλο διάστημα από το ESM (European Stability Mechanism) με αντάλλαγμα την άσκηση ενός μακροχρόνιου προγράμματος λιτότητας και διαρθρωτικής προσαρμογής. Οι ιδιωτικοποιήσεις εξπρές φαίνεται δηλαδή να αποτελούν εγγύηση για τη συγκράτηση των απωλειών που θα προκύψουν για τα κράτη από ενδεχόμενη αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους ή, ενδεχομένως, ακόμα και ως αντάλλαγμα για μια ήπια αναδιάρθρωση με συμμετοχή των ιδιωτών όπως συζητιέται σήμερα.
Με λίγα λόγια, οι εφαρμοζόμενες ακραίες πολιτικές λιτότητας για την αντιμετώπιση του ελληνικού χρέους φαίνεται να αποτελούν προϊόν «συμβιβαστικής» λύσης μεταξύ των ευρωπαϊκών κυβερνήσεων, της ΕΚΤ και των ευρωπαϊκών χρηματοπιστωτικών οργανισμών ώστε:
• Να διασφαλιστούν η σταθερότητα και τα κέρδη του χρηματοπιστωτικού τομέα (πλήρη αποζημίωση δανειστών και μη επιμερισμός των επιπτώσεων της κρίσης).
• Να ανασταλεί ο κίνδυνος μετάδοσης της κρίσης σε άλλες μεγάλες ευρωπαϊκές οικονομίες (π.χ. Ισπανία).
• Να μην υπάρξει πιστωτικό προηγούμενο σε χώρα του ευρώ που θα «στιγματίσει» το ευρωπαϊκό νόμισμα.
• Να απορριφθούν λύσεις που προϋποθέτουν την ομοσπονδοποίηση της Ε.Ε (αύξηση προϋπολογισμού), την αλλαγή των αρμοδιοτήτων της ΕΚΤ (απευθείας δανεισμός κρατών, κλπ) και την καθιέρωση νέων χρηματοδοτικών μηχανισμών (ευρωομόλογο).
• Η αποφυγή της αναδιάρθρωσης ώστε να μη θιχτεί η πιστοληπτική διαβάθμιση των χωρών του ευρώ (πιστωτικό προηγούμενο) και, παράλληλα, να αποκλειστεί ο κίνδυνος αποσταθεροποίησης του ευρωπαϊκού χρηματοπιστωτικού συστήματος.
• Η απόφαση χρηματοδότησης της ελληνικής οικονομίας για ένα μεγάλο διάστημα από το ESM (European Stability Mechanism) με αντάλλαγμα την άσκηση ενός μακροχρόνιου προγράμματος λιτότητας και διαρθρωτικής προσαρμογής. Οι ιδιωτικοποιήσεις εξπρές φαίνεται δηλαδή να αποτελούν εγγύηση για τη συγκράτηση των απωλειών που θα προκύψουν για τα κράτη από ενδεχόμενη αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους ή, ενδεχομένως, ακόμα και ως αντάλλαγμα για μια ήπια αναδιάρθρωση με συμμετοχή των ιδιωτών όπως συζητιέται σήμερα.
Με λίγα λόγια, οι εφαρμοζόμενες ακραίες πολιτικές λιτότητας για την αντιμετώπιση του ελληνικού χρέους φαίνεται να αποτελούν προϊόν «συμβιβαστικής» λύσης μεταξύ των ευρωπαϊκών κυβερνήσεων, της ΕΚΤ και των ευρωπαϊκών χρηματοπιστωτικών οργανισμών ώστε:
• Να διασφαλιστούν η σταθερότητα και τα κέρδη του χρηματοπιστωτικού τομέα (πλήρη αποζημίωση δανειστών και μη επιμερισμός των επιπτώσεων της κρίσης).
• Να ανασταλεί ο κίνδυνος μετάδοσης της κρίσης σε άλλες μεγάλες ευρωπαϊκές οικονομίες (π.χ. Ισπανία).
• Να μην υπάρξει πιστωτικό προηγούμενο σε χώρα του ευρώ που θα «στιγματίσει» το ευρωπαϊκό νόμισμα.
• Να απορριφθούν λύσεις που προϋποθέτουν την ομοσπονδοποίηση της Ε.Ε (αύξηση προϋπολογισμού), την αλλαγή των αρμοδιοτήτων της ΕΚΤ (απευθείας δανεισμός κρατών, κλπ) και την καθιέρωση νέων χρηματοδοτικών μηχανισμών (ευρωομόλογο).
Οι επιπτώσεις για την κοινωνική ασφάλιση και την υγεία
Το ΜΠΔΣ έρχεται ως λύση στην αποτυχία της πολιτικής του Μνημονίου αλλά πρόκειται κατ’ ουσίαν για συνέχεια της πολιτικής λιτότητας, στέρησης πόρων και μείωσης παροχών και για την ολοκλήρωση της απορρύθμισης του ασφαλιστικού συστήματος όπως αυτή ξεκίνησε με τους νόμους 3863 και 3865 του 2010. Μπορεί κανείς να δει τη «μεταρρυθμιστική πρωτοβουλία» της κυβέρνησης ως δύο φάσεις άμεσα συνυφασμένες με τη μείωση του έμμεσου μισθολογικού κόστους.
1η φάση: καθιερώνεται ένα ασφαλιστικό σύστημα χωρίς έσοδα για να χρηματοδοτήσει εξατομικευμένες και ανεπαρκείς κοινωνικές παροχές
Το «νέο ασφαλιστικό» εγκαταλείπει τον κοινωνικό χαρακτήρα του συστήματος αντικαθιστώντας την με μια εξατομικευμένη κεφαλαιοποίηση των εισφορών όλου του εργασιακού βίου. Είναι έτσι δομημένο ώστε με την παρούσα αγορά εργασίας να μη δίνει πλήρεις συντάξεις. Οι εργαζόμενοι είναι αδύνατο να εξασφαλίσουν τις προϋποθέσεις για τις μειωμένες συντάξεις που προβλέπουν οι νέοι νόμοι, αφού 40 έτη πλήρους ασφάλισης είναι ανέφικτο σενάριο εργασιακού βίου για τη συντριπτική πλειοψηφία των εργαζομένων.
Παράλληλα, η ανεργία και η μεθοδευμένη απορρύθμιση της αγοράς εργασίας αποδυναμώνουν συντριπτικά τις εισροές του ελληνικού ασφαλιστικού συστήματος οδηγώντας το σε ατροφία.
2η φάση: γίνεται ολοένα και πιο ορατή η στόχευση της κυβέρνησης για ένα σύστημα κοινωνικής προστασίας περιθωριοποιημένο στην πρόνοια υπέρ των φτωχών και ευπαθών ομάδων
Εγκαταλείπεται σταδιακά και στην πράξη η πολιτική κοινωνικής ασφάλισης του συνόλου του πληθυσμού μέσω της εργασίας. Τώρα πια η πολιτική «στήριξης των φτωχών και ευπαθών ομάδων» ακολουθεί ως φυσική συνέπεια του «νέου ασφαλιστικού» για ιδιωτικό και δημόσιο τομέα.
Τα προτεινόμενα με το ΜΠΔΣ μέτρα οδηγούν στην αναίρεση του καθολικού χαρακτήρα του συστήματος με προοπτική «προνοιοποίησης» του ασφαλιστικού συστήματος και τη μετεξέλιξη της κοινωνικής προστασίας σε ανεπαρκές δίχτυ προστασίας για καταπολέμηση της φτώχειας.
Ενδεικτικό της προσήλωσης της κυβέρνησης στην κοινωνική αλληλεγγύη, το κοινωνικό κράτος και τη δημόσια υγεία είναι το γεγονός ότι από τα 28,3 δισ. ευρώ που θα εξοικονομηθούν με το ΜΠΔΣ τα 9,3 δισ. ευρώ (δηλαδή το 1/3 της συνολικής «προσπάθειας») θα είναι από μέτρα σε υγεία και κοινωνική προστασία.
1η φάση: καθιερώνεται ένα ασφαλιστικό σύστημα χωρίς έσοδα για να χρηματοδοτήσει εξατομικευμένες και ανεπαρκείς κοινωνικές παροχές
Το «νέο ασφαλιστικό» εγκαταλείπει τον κοινωνικό χαρακτήρα του συστήματος αντικαθιστώντας την με μια εξατομικευμένη κεφαλαιοποίηση των εισφορών όλου του εργασιακού βίου. Είναι έτσι δομημένο ώστε με την παρούσα αγορά εργασίας να μη δίνει πλήρεις συντάξεις. Οι εργαζόμενοι είναι αδύνατο να εξασφαλίσουν τις προϋποθέσεις για τις μειωμένες συντάξεις που προβλέπουν οι νέοι νόμοι, αφού 40 έτη πλήρους ασφάλισης είναι ανέφικτο σενάριο εργασιακού βίου για τη συντριπτική πλειοψηφία των εργαζομένων.
Παράλληλα, η ανεργία και η μεθοδευμένη απορρύθμιση της αγοράς εργασίας αποδυναμώνουν συντριπτικά τις εισροές του ελληνικού ασφαλιστικού συστήματος οδηγώντας το σε ατροφία.
2η φάση: γίνεται ολοένα και πιο ορατή η στόχευση της κυβέρνησης για ένα σύστημα κοινωνικής προστασίας περιθωριοποιημένο στην πρόνοια υπέρ των φτωχών και ευπαθών ομάδων
Εγκαταλείπεται σταδιακά και στην πράξη η πολιτική κοινωνικής ασφάλισης του συνόλου του πληθυσμού μέσω της εργασίας. Τώρα πια η πολιτική «στήριξης των φτωχών και ευπαθών ομάδων» ακολουθεί ως φυσική συνέπεια του «νέου ασφαλιστικού» για ιδιωτικό και δημόσιο τομέα.
Τα προτεινόμενα με το ΜΠΔΣ μέτρα οδηγούν στην αναίρεση του καθολικού χαρακτήρα του συστήματος με προοπτική «προνοιοποίησης» του ασφαλιστικού συστήματος και τη μετεξέλιξη της κοινωνικής προστασίας σε ανεπαρκές δίχτυ προστασίας για καταπολέμηση της φτώχειας.
Ενδεικτικό της προσήλωσης της κυβέρνησης στην κοινωνική αλληλεγγύη, το κοινωνικό κράτος και τη δημόσια υγεία είναι το γεγονός ότι από τα 28,3 δισ. ευρώ που θα εξοικονομηθούν με το ΜΠΔΣ τα 9,3 δισ. ευρώ (δηλαδή το 1/3 της συνολικής «προσπάθειας») θα είναι από μέτρα σε υγεία και κοινωνική προστασία.
Η φορολογική πολιτική
Τα νέα μέτρα χαρακτηρίζονται ξανά εμπροσθοβαρή. Δεδομένου του γεγονότος ότι συνέχεια αναθεωρούνται οι προβλέψεις, οι στόχοι και τα μέτρα αυτή η λέξη συνιστά καθαρή κοροϊδία. Τα μέτρα είναι και θα είναι συνεχώς δυσβάστακτα για το λαό και η προοπτική μελλοντικής ελάφρυνσης περνά, τελικά, στη σφαίρα της φαντασίας.
Το Βασικό Σενάριο που προβλέπει τις εξελίξεις χωρίς τα νέα μέτρα παρουσιάζεται περίπου σαν φυσική επιλογή ή φυσική κατάληξη ενός οικονομικού συστήματος όπου η κυβέρνηση δεν έχει καμία ευθύνη ή ανάμιξη σε αυτό. Το Μνημόνιο δηλαδή δεν επηρέασε καθόλου την ελληνική οικονομία ώστε να αποτύχουν όλα τα προηγούμενα μέτρα;
Το Μεσοπρόθεσμο κινείται στην καταστροφική λογική του Μνημονίου, η οποία συνεχίζει την άδικη φορολογική πολιτική που εφαρμόζεται με συνέπεια από την εποχή της μεταπολίτευσης και μετά. Συγκεκριμένα:
Αναλογία άμεσων-έμμεσων φόρων
Το ΠΑΣΟΚ σύμφωνα με τον προϋπολογισμό του 2011 θα κατάφερνε να φθάσει αυτήν την σχέση από 43,1%-56,9% (που ήταν πριν 2 χρόνια) στο 39,5%-60,5%. Με τα νέα στοιχεία τώρα θα υπάρχει μια νέα αναλογία ρεκόρ: 37%-63%.
Τεκμήρια διαβίωσης
Η κριτική μας πάνω στα τεκμήρια διαβίωσης ήταν και είναι ότι αποτελούν ένα χρήσιμο εργαλείο φορολογικής πολιτικής αλλά το ΠΑΣΟΚ με τον τρόπο που τα εφαρμόζει θα αδικήσει περισσότερο τα μικρά εισοδήματα παρά θα φορολογήσει τα πραγματικά μεγάλα. Ως τώρα πάντως δεν έχει στηθεί ακόμη ο απαραίτητος ηλεκτρονικός μηχανισμός ελέγχου. Το υπουργείο Οικονομικών ετοιμάζεται να αυξήσει τα τεκμήρια αλλά δεν είναι σε θέση να γνωρίζει ποιος στέλνει το παιδί του στο ιδιωτικό σχολείο και ποιος όχι, ποιος έχει αποκρύψει το σκάφος αναψυχής και ποιος την πισίνα.
Περικοπή φοροαπαλλαγών
Οι συγκεκριμένες απαλλαγές αναφέρονται, φυσικά, στα φυσικά πρόσωπα (μισθωτούς συνταξιούχους). Δεν υπάρχει καμία πρόβλεψη για τις φοροαπαλλαγές των εφοπλιστών, της Εκκλησίας, των Νομικών Προσώπων (ειδικό φορολογικό καθεστώς των fast truck επενδύσεων, νέος αναπτυξιακός νόμος, απαλλαγές κερδών επιχειρήσεων με αιτιολογία την διατήρηση θέσεων εργασίας, την ανάπτυξη της καινοτομίας κ.α.).
Φορολόγηση καταθέσεων στο εξωτερικό
Η κυβέρνηση συνεχίζει να λέει ότι βρίσκεται σε διαπραγματεύσεις με την Ελβετία. Το ερώτημα πλέον είναι πότε επιτέλους θα φέρει έσοδα στα ταμεία του κράτους από τους φοροφυγάδες του εξωτερικού;
Το Βασικό Σενάριο που προβλέπει τις εξελίξεις χωρίς τα νέα μέτρα παρουσιάζεται περίπου σαν φυσική επιλογή ή φυσική κατάληξη ενός οικονομικού συστήματος όπου η κυβέρνηση δεν έχει καμία ευθύνη ή ανάμιξη σε αυτό. Το Μνημόνιο δηλαδή δεν επηρέασε καθόλου την ελληνική οικονομία ώστε να αποτύχουν όλα τα προηγούμενα μέτρα;
Το Μεσοπρόθεσμο κινείται στην καταστροφική λογική του Μνημονίου, η οποία συνεχίζει την άδικη φορολογική πολιτική που εφαρμόζεται με συνέπεια από την εποχή της μεταπολίτευσης και μετά. Συγκεκριμένα:
Αναλογία άμεσων-έμμεσων φόρων
Το ΠΑΣΟΚ σύμφωνα με τον προϋπολογισμό του 2011 θα κατάφερνε να φθάσει αυτήν την σχέση από 43,1%-56,9% (που ήταν πριν 2 χρόνια) στο 39,5%-60,5%. Με τα νέα στοιχεία τώρα θα υπάρχει μια νέα αναλογία ρεκόρ: 37%-63%.
Τεκμήρια διαβίωσης
Η κριτική μας πάνω στα τεκμήρια διαβίωσης ήταν και είναι ότι αποτελούν ένα χρήσιμο εργαλείο φορολογικής πολιτικής αλλά το ΠΑΣΟΚ με τον τρόπο που τα εφαρμόζει θα αδικήσει περισσότερο τα μικρά εισοδήματα παρά θα φορολογήσει τα πραγματικά μεγάλα. Ως τώρα πάντως δεν έχει στηθεί ακόμη ο απαραίτητος ηλεκτρονικός μηχανισμός ελέγχου. Το υπουργείο Οικονομικών ετοιμάζεται να αυξήσει τα τεκμήρια αλλά δεν είναι σε θέση να γνωρίζει ποιος στέλνει το παιδί του στο ιδιωτικό σχολείο και ποιος όχι, ποιος έχει αποκρύψει το σκάφος αναψυχής και ποιος την πισίνα.
Περικοπή φοροαπαλλαγών
Οι συγκεκριμένες απαλλαγές αναφέρονται, φυσικά, στα φυσικά πρόσωπα (μισθωτούς συνταξιούχους). Δεν υπάρχει καμία πρόβλεψη για τις φοροαπαλλαγές των εφοπλιστών, της Εκκλησίας, των Νομικών Προσώπων (ειδικό φορολογικό καθεστώς των fast truck επενδύσεων, νέος αναπτυξιακός νόμος, απαλλαγές κερδών επιχειρήσεων με αιτιολογία την διατήρηση θέσεων εργασίας, την ανάπτυξη της καινοτομίας κ.α.).
Φορολόγηση καταθέσεων στο εξωτερικό
Η κυβέρνηση συνεχίζει να λέει ότι βρίσκεται σε διαπραγματεύσεις με την Ελβετία. Το ερώτημα πλέον είναι πότε επιτέλους θα φέρει έσοδα στα ταμεία του κράτους από τους φοροφυγάδες του εξωτερικού;
Αξιοποίηση ακίνητης
περιουσίας του Δημοσίου
περιουσίας του Δημοσίου
Προβλέπεται η δημιουργία ενός Ταμείου Αξιοποίησης της Ιδιωτικής Περιουσίας του Δημοσίου, στο οποίο θα περιέλθουν όλα τα ιδιωτικά ακίνητα του Δημοσίου που μπορούν να αξιοποιηθούν, καθώς και η δημιουργία Ενιαίου Μητρώου Ακινήτων και Εταιρειών Ειδικού Σκοπού για την προώθησή τους σε διεθνείς αγορές από ελληνικές και διεθνείς τράπεζες.
Στην αιτιολογική έκθεση του Μεσοπρόθεσμου προβλέπεται:
• Η θεσμοθέτηση του θεσμού της «επιφάνειας» και της μακροχρόνιας μίσθωσης
• Η νομοθέτηση «όρων αξιοποίησης» της παραθεριστικής και τουριστικής κατοικίας
• Η αλλαγή όρων δόμησης και χωροταξίας για επιλεγμένα ακίνητα που θα ενταχθούν στη διαδικασία του fast track.
Οι παραπάνω νομοθετικές πρωτοβουλίες θα προωθηθούν ως τον Αύγουστο του 2011, ενώ η καταγραφή της ακίνητης περιουσίας του Δημοσίου αναμένεται να έχει ολοκληρωθεί μέχρι το τέλος του 2012.
Η διαμόρφωση των επενδυτικών χαρτοφυλακίων των προς αξιοποίηση ακινήτων θα ξεκινήσει μετά την παράδοση της πρώτης κατάστασης με τα προς αξιοποίηση ακίνητα τον Ιούνιο του 2011, με στόχο οι σχετικές συναλλαγές στην αγορά να ολοκληρωθούν σταδιακά από το τέλος του 2011 ως το τέλος του 2015.
Ήδη έχει επιλεγεί συγκεκριμένος αριθμός ακινήτων που αναμένεται να προσελκύσουν επενδυτικό ενδιαφέρον. Μεταξύ αυτών κτίρια που στεγάζουν υπουργεία, διάφορες ΔΟΥ και Αρχηγεία Αστυνομίας διαφόρων πόλεων, ολυμπιακές εγκαταστάσεις (Φαλήρου και TAE KWON DO, Ολυμπιακό Κέντρο Μαρκοπούλου), «Ξενία» και κάμπινγκ.
Στην αιτιολογική έκθεση του Μεσοπρόθεσμου προβλέπεται:
• Η θεσμοθέτηση του θεσμού της «επιφάνειας» και της μακροχρόνιας μίσθωσης
• Η νομοθέτηση «όρων αξιοποίησης» της παραθεριστικής και τουριστικής κατοικίας
• Η αλλαγή όρων δόμησης και χωροταξίας για επιλεγμένα ακίνητα που θα ενταχθούν στη διαδικασία του fast track.
Οι παραπάνω νομοθετικές πρωτοβουλίες θα προωθηθούν ως τον Αύγουστο του 2011, ενώ η καταγραφή της ακίνητης περιουσίας του Δημοσίου αναμένεται να έχει ολοκληρωθεί μέχρι το τέλος του 2012.
Η διαμόρφωση των επενδυτικών χαρτοφυλακίων των προς αξιοποίηση ακινήτων θα ξεκινήσει μετά την παράδοση της πρώτης κατάστασης με τα προς αξιοποίηση ακίνητα τον Ιούνιο του 2011, με στόχο οι σχετικές συναλλαγές στην αγορά να ολοκληρωθούν σταδιακά από το τέλος του 2011 ως το τέλος του 2015.
Ήδη έχει επιλεγεί συγκεκριμένος αριθμός ακινήτων που αναμένεται να προσελκύσουν επενδυτικό ενδιαφέρον. Μεταξύ αυτών κτίρια που στεγάζουν υπουργεία, διάφορες ΔΟΥ και Αρχηγεία Αστυνομίας διαφόρων πόλεων, ολυμπιακές εγκαταστάσεις (Φαλήρου και TAE KWON DO, Ολυμπιακό Κέντρο Μαρκοπούλου), «Ξενία» και κάμπινγκ.
Ο δημόσιος τομέας
Συρρίκνωση μέσα από τον «εξορθολογισμό
της μισθολογικής δαπάνης
της μισθολογικής δαπάνης
Αυτό θα επιτευχθεί με μέτρα όπως
• Πενταετές ουσιαστικό «πάγωμα» των προσλήψεων με ελάχιστες εξαιρέσεις. Μάλιστα τελικά δεν αποφεύγουμε την εφαρμογή του κανόνα 1:10 για το 2011, ενώ για το 2012-2015 επανερχόμαστε στον κανόνα 1:5 (ωστόσο, δεν μπορούμε να είμαστε «ήσυχοι» ότι αυτή η κυβέρνηση θα τηρήσει ακόμη και αυτό και δεν θα «μονιμοποιηθεί» η αναλογία του 2011)
• Απολύσεις συμβασιούχων: Μείωση του αριθμού τους κατά 50% το 2011 και κατά 10% κάθε επόμενο έτος
• Μείωση μισθών του μόνιμου προσωπικού με «μαχαίρι» στις υπερωρίες, περαιτέρω μείωση πρόσθετων αμοιβών.
• Αύξηση των ωρών εργασίας από 37,5 σε 40 ώρες. Η αύξηση αυτή του εβδομαδιαίου ωραρίου εργασίας στους υπαλλήλους Δημοσίου, ΟΤΑ και λοιπών ΝΔΠΠ θεωρείται ένα πρώτο αποφασιστικό βήμα στην κατεύθυνση της εξομοίωσης των όρων εργασίας στον δημόσιο και στον ιδιωτικό τομέα.
• Κυρίως εισάγεται η καινοτομία που εισηγήθηκε ο Σαμαράς στο Ζάππειο 2 και αποτελεί ένα από τα βασικά σημεία συναίνεσης της κυβέρνησης με τις συντηρητικές δυνάμεις: η εθελούσια προς το παρόν μερική απασχόληση στο Δημόσιο. Επιπλέον, εισάγεται η εναλλαγή της απασχόλησης ανάμεσα στον δημόσιο και στον ιδιωτικό τομέα, με άξονα την άδεια άνευ αποδοχών δημοσίων υπαλλήλων μέχρι και μια πενταετία, προκειμένου για απασχόληση τους στον ιδιωτικό τομέα.
• Πενταετές ουσιαστικό «πάγωμα» των προσλήψεων με ελάχιστες εξαιρέσεις. Μάλιστα τελικά δεν αποφεύγουμε την εφαρμογή του κανόνα 1:10 για το 2011, ενώ για το 2012-2015 επανερχόμαστε στον κανόνα 1:5 (ωστόσο, δεν μπορούμε να είμαστε «ήσυχοι» ότι αυτή η κυβέρνηση θα τηρήσει ακόμη και αυτό και δεν θα «μονιμοποιηθεί» η αναλογία του 2011)
• Απολύσεις συμβασιούχων: Μείωση του αριθμού τους κατά 50% το 2011 και κατά 10% κάθε επόμενο έτος
• Μείωση μισθών του μόνιμου προσωπικού με «μαχαίρι» στις υπερωρίες, περαιτέρω μείωση πρόσθετων αμοιβών.
• Αύξηση των ωρών εργασίας από 37,5 σε 40 ώρες. Η αύξηση αυτή του εβδομαδιαίου ωραρίου εργασίας στους υπαλλήλους Δημοσίου, ΟΤΑ και λοιπών ΝΔΠΠ θεωρείται ένα πρώτο αποφασιστικό βήμα στην κατεύθυνση της εξομοίωσης των όρων εργασίας στον δημόσιο και στον ιδιωτικό τομέα.
• Κυρίως εισάγεται η καινοτομία που εισηγήθηκε ο Σαμαράς στο Ζάππειο 2 και αποτελεί ένα από τα βασικά σημεία συναίνεσης της κυβέρνησης με τις συντηρητικές δυνάμεις: η εθελούσια προς το παρόν μερική απασχόληση στο Δημόσιο. Επιπλέον, εισάγεται η εναλλαγή της απασχόλησης ανάμεσα στον δημόσιο και στον ιδιωτικό τομέα, με άξονα την άδεια άνευ αποδοχών δημοσίων υπαλλήλων μέχρι και μια πενταετία, προκειμένου για απασχόληση τους στον ιδιωτικό τομέα.
Εργασιακή εφεδρεία
Οι υπάλληλοι αορίστου χρόνου των υπό συγχώνευση και κατάργηση οργανισμών θα περνούν από την κρίση του ΑΣΕΠ, προκειμένου να μεταταγούν στον στενό δημόσιο τομέα. Εάν αξιολογηθούν αρνητικά, τότε είτε θα απολύονται είτε θα εισέρχονται σε καθεστώς μισθωτής εφεδρείας, εφ’ όσον θέλουν τρία ή πέντε χρόνια για να συνταξιοδοτηθούν. Αυτό σημαίνει ότι θα αποχωρήσουν από την υπηρεσία τους και θα είναι στη διάθεση του οργανισμού για ένα ή δύο χρόνια, παίρνοντας το 60% (ή 50-80%) του μισθού τους και χωρίς να προβλέπεται αποζημίωση. Το κράτος θα καταβάλει τις εργοδοτικές εισφορές, και όταν συνταξιοδοτηθούν θα λαμβάνουν το εφ’ άπαξ που τους αναλογεί.
Επαγγελματική κινητικότητα
Προβλέπεται επίσης η επαγγελματική δια-υπηρεσιακή κινητικότητα των δημοσίων υπαλλήλων στο εσωτερικό της δημόσιας διοίκησης προς αξιοποίηση τους με κριτήριο την ειδικότητα, το εκπαιδευτικό επίπεδο και όλα όσα προέκυψαν από την πρόσφατη απογραφή.
Μολονότι η υλοποίηση της συγκεκριμένης καινοτομίας δεν εξειδικεύεται είναι προφανές ότι ελλοχεύει ο κίνδυνος της επιλεκτικής δυσμενούς μεταχείρισης των μη αρεστών στις διοικήσεις των φορέων τους εργαζομένων.
Έτσι, ενώ σήμερα έχουμε ένα Δημόσιο που δεν υπερβαίνει τους ευρωπαϊκούς μέσους όρους όσον αφορά το μέγεθος και τις μισθολογικές δαπάνες, έχει όμως πρόβλημα αποτελεσματικότητας στην επιτέλεση του κοινωνικού του ρόλου, με το Μεσοπρόθεσμο ολοκληρώνεται η πλήρης αποσύνθεση του Δημόσιου και η μετάβαση σε ένα Δημόσιο με τα 2/3 του σημερινού προσωπικού, υποστελεχωμένο, σαφώς υποαμειβόμενο.
Μολονότι η υλοποίηση της συγκεκριμένης καινοτομίας δεν εξειδικεύεται είναι προφανές ότι ελλοχεύει ο κίνδυνος της επιλεκτικής δυσμενούς μεταχείρισης των μη αρεστών στις διοικήσεις των φορέων τους εργαζομένων.
Έτσι, ενώ σήμερα έχουμε ένα Δημόσιο που δεν υπερβαίνει τους ευρωπαϊκούς μέσους όρους όσον αφορά το μέγεθος και τις μισθολογικές δαπάνες, έχει όμως πρόβλημα αποτελεσματικότητας στην επιτέλεση του κοινωνικού του ρόλου, με το Μεσοπρόθεσμο ολοκληρώνεται η πλήρης αποσύνθεση του Δημόσιου και η μετάβαση σε ένα Δημόσιο με τα 2/3 του σημερινού προσωπικού, υποστελεχωμένο, σαφώς υποαμειβόμενο.
*Το κείμενο αποτελείται από ορισμένα σημεία εκτενούς σημειώματος της Επιτροπής Μελετών και Τεκμηρίωσης για το Μεσοπρόθεσμο Σχέδιο.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου